Bóle mięśni niewiadomego pochodzenia

Pochodzenie bólu mięśniowego nie zawsze wiąże się z mięśniami szkieletowymi, choć właśnie tam bywa on lokalizowany przez pacjentów​

Zgodnie z klasyfikacją anatomiczną mięśnioból jest spowodowany podrażnieniem receptorów, ale czynnik drażniący te receptory nie zawsze jest znany. Bóle lokalizujemy w mięśniach, chociaż źródło dolegliwości może leżeć w rzeczywistości poza układem mięśniowym. Nierzadko pochodzą one z narządów wewnętrznych. Wówczas iIdentyfikacja przyczyn bólu nie jest zadaniem prostym nawet dla neurologa czy reumatologa.  Ból mięśni występuje w obrazie klinicznym wielu różnych schorzeń. Nierzadko jest to objaw rozwoju infekcji wirusowych, na przykład grypy czy bolierozy. Jak już wspomniano wcześniej bóle mięśniowe mogą być też objawem problemów, które nie dotyczą bezpośrednio tkanki mięśniowej, a na przykład schorzeń serca, nowotworów, chorób układu nerwowego lub krwi. Dlatego nawracających lub długo utrzymujących się dolegliwości mięśniowych nie można bagatelizować. 

Medycyna wyróżnia kilka rodzajów mięśniobólu

Istnieje też grupa bólów mięśni bez ustalonej do dziś przyczyny​

To tak zwane bóle mięśni samoistne lub pierwotne. Należą do nich zespół fibromialgii, zespół bólu mięśniowo-powięziowego oraz uogólniony ból mięśniowy w zespole przewlekłego zmęczenia. Nauka dostarcza coraz więcej dowodów na istnienie ich organicznej przyczyny, choć jeszcze nie wiadomo jakiej. Oto czym się charakteryzują:

Fibromialgia jest zespołem objawów z dominującym bólem w wielu mięśniach, z towarzyszącymi objawami, głównie podmiotowymi. Ból mięśni nasila się pod wpływem ucisku określonych miejsc zwanych punktami tkliwymi. Ból w fibromialgii jest samoistny, uogólniony i przewlekły, a w określonych punktach tkliwych obserwuje się hiperalgezję, czyli nadmierną wrażliwość na ból. Ból uważa się za uogólniony, gdy występuje zarówno po lewej jak i po prawej stronie ciała, a także powyżej i poniżej pasa. Ponadto musi występować w osi szkieletu, to znaczy w okolicy kręgosłupa szyjnego, kręgosłupa piersiowego lub na przedniej powierzchni klatki piersiowej lub też w odcinku lędźwiowo-krzyżowym. Ból zlokalizowany w ramieniu lub pośladku jest traktowany jako ból po określonej stronie ciała — lewej lub prawej. Ból krzyża uważa się za ból dolnego segmentu ciała. Oprócz bólu mięśniowego fibromialgii towarzyszą niestałe objawy. Mogą to być zaburzenia snu, bóle i zawroty głowy, uczucie zimnych kończyn, przewlekłe zmęczenie, szumy w uszach, pieczenie całego ciała, uczucie braku powietrza, uczucie goryczy w ustach, nadmierne pocenie, uczucie ciężaru stóp, zaostrzenie dolegliwości pod wpływem zmiany pogody. Do niedawna fibromialgię uważano za zaburzenie psychiczne. Obecnie można mówić jedynie o zaburzeniach psychicznych występujących w przebiegu tej przewlekłej choroby — zaburzenia takie w grupie chorych z fibromialgią występują częściej niż w grupie zdrowych osób. Przebieg choroby może ulegać zmianie pod wpływem różnorodnych czynników, które zaostrzają lub łagodzą jej objawy. Czynnikami zaostrzającymi są zimno i deszczowa pogoda, sen nieprzynoszący wypoczynku, wzrost aktywności fizycznej, fizyczna bezczynność, a także lęk i stres.

Zespół bólu mięśniowo-powięziowego, czyli fasciomialgia, jest bardzo częstym bólem mięśniowym, ale w odróżnieniu od fibromialgii jest to ból ograniczony do jednego lub kilku mięśni. Niektórzy uważają, że jest to wariant fibromialgii. Oprócz bólu można stwierdzić obecność objawów czuciowych, ruchowych i autonomicznych oraz możliwych do identyfikacji mięśniowo-powięziowych punktów spustowych. Lokalizacja bólu bywa bardzo różna — może dotyczyć ponad 30 mięśni. Najczęściej ból mięśniowo-powięziowy lokalizuje się w mięśniach przykręgosłupowych, szczególnie w odcinku lędźwiowym, ponadto w obręczy biodrowej i barkowej. Może także dotyczyć mięśni głowy i szyi. Prawie 20 proc. ludzi miewa takie bóle z różnych powodów. Ich podstawowym kryterium rozpoznawczym jest identyfikacja mięśniowo-powięziowego punktu spustowego.

Punkt spustowy jest nadwrażliwym miejscem w obrębie mięśnia szkieletowego związanym z obecnością wyczuwalnego guzka w przebiegu napiętego pasma mięśniowego. Punkty spustowe dzieli się na aktywne i przetrwałe. Aktywne są źródłem bólu miejscowego rzutowanego lub parestezji, przetrwałe zaś mogą być źródłem bólu na skutek ucisku. Najczęstszą przyczyną bólu jest w tym przypadku miejscowy uraz mięśnia. Duże znaczenie mogą mieć też czynniki psychologiczne i stres. Wykonywanie stereotypowych, statycznych wysiłków o niewielkim nasileniu w niektórych grupach zawodowych (na przykład sprzątaczki, muzycy, piszący na komputerze, stomatolodzy) także może być przyczyną fasciomialgii. Wśród osób spędzających wiele godzin przy komputerze rejestruje się wzrost dolegliwości z powodu mialgii mięśnia czworobocznego, który jest częstą lokalizacją zespołu mięśniowo-powięziowego. W badaniach nad tym zespołem próbuje się udzielić odpowiedzi na pytanie, dlaczego u jednych „pracowników komputerowych" dochodzi do wykształcenia cech tego zespołu, a u innych nie.

Zespół przewlekłego zmęczenia charakteryzuje się uogólnionym bólem mięśniowym oraz dominującym uczuciem ogólnego zmęczenia z towarzyszącym osłabieniem mięśni, które utrzymuje się co najmniej pół roku i bywa poprzedzone objawami infekcji górnych dróg oddechowych. Wśród objawów towarzyszących wyróżnia się powiększenie obwodowych węzłów chłonnych, stany podgorączkowe, zasłabnięcia, zawroty i bóle głowy. Przyczyny schorzenia to przede wszystkim czynniki powodujące nadmierne obciążenie organizmu. Może to być praca w godzinach nocnych, przewlekły stres lub inne okoliczności, które wpływają na naszą formę fizyczną i psychiczną, uniemożliwiając relaks i regenerujący odpoczynek. Oprócz bólu mięśni przewlekłemu zmęczeniu towarzyszy także wzmożona senność, zniechęcenie i zły nastrój.