Większość z nas wie, co trzeba zrobić w celu zmniejszenia ryzyka pojawienia się chorób serca czy zmian nowotworowych. Wybierając odpowiednią dietę, podejmując ćwiczenia fizyczne, rzucając palenie − możemy zminimalizować prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Jednak w przypadku demencji (w tym demencji związaną z chorobą Alzheimera) w zakresie profilaktyki i przeciwdziałania naukowcy nie mieli jak dotąd wiele do zaproponowania. Dlaczego? Przede wszystkim wynikało to z dotychczasowego stanu wiedzy. Przyjmowano, że głównym czynnikiem odpowiedzialnym za pojawienie się zaburzeń funkcji poznawczych, zwłaszcza Alzheimera, są geny oraz wiek, pozostające w dużej mierze poza naszą kontrolą. Teraz naukowcy odkryli nowy czynnik odpowiedzialny za podwyższone ryzyko obniżonej sprawności umysłowej w postaci ciśnienia krwi. W ramach amerykańskiego badania nad ciśnieniem tętniczym (SPRINT) ustalono, w jaki sposób niskie ciśnienie krwi może zapobiegać chorobom serca. Równocześnie badacze odkryli, że niższe ciśnienie wiąże się z ograniczeniem ryzyka demencji. Sprowokowało to następne badanie próbujące w dokładniejszy sposób odpowiedzieć na pytanie, jaki wpływ na naszą pamięć i poznanie może mieć obniżenie ciśnienia (SPRINT-MIND). Przebadano zatem ponad 9 300 osób w podeszłym wieku, które miały problemy z sercem lub były w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Osoby te zostały losowo przydzielone do dwóch grup. W jednej zalecono obniżenie ciśnienia krwi do poziomu niższego niż 120/80 mm Hg, w drugiej − do poziomu niższego niż 140/90 mm Hg. U osób, u których obniżono ciśnienie krwi do mniej niż 120/80 mm Hg, zmniejszyło się ryzyko łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI), problemy z pamięcią, uczucie dezorientacji, niezdolność do abstrakcyjnego myślenia, stanowiąca często zapowiedź demencji, jak również spadło ryzyko prawdopodobnej demencji o 15%. Z kolei u tych, którym obniżono ciśnienie krwi tylko do 140/90 mm Hg, tak pozytywne zmiany nie wystąpiły.
Zdaniem naukowców świadczy to o tym, że kontrola wysokości ciśnienia jest uzasadniona nie tylko w przypadku pracy serca i układu krążenia, ale również w odniesieniu do funkcjonowania mózgu. Tym samym, po raz pierwszy naukowcy odkryli czynnik pozwalający obniżyć ryzyko zaburzeń poznawczych. Może to pomóc zmniejszyć liczbę osób, które w przyszłości będą borykać się zarówno z zaburzeniami funkcji poznawczych (MCI), jak i z demencją. Zebrane wyniki stanowią również dobrą wiadomość dla badaczy szukających sposobu na powstrzymanie lub odwrócenie zmian wywołanych przez chorobę Alzheimera. Badania przeprowadzone w Centrum Choroby Alzheimera w Rush (USA) pokazały, że osoby mające wyższe ciśnienie krwi częściej są narażone na obumieranie komórek i utratę tkanki mózgowej. Podobnie częściej można zaobserwować u nich powstawanie pomiędzy komórkami tzw. blaszek starczych, tworzonych przez pozostałości komórek białkowych, a także zwyrodnień w martwych oraz umierających komórkach w formie splecionych włókien białka. Dane te potwierdzają pogląd, że utrzymywanie ciśnienia krwi pod kontrolą może być sposobem na spowolnienie pogarszania się pracy mózgu i potencjalnych postępów choroby Alzheimera.
Szydełkuj, rób na drutach:
Robótki ręczne to wspaniała gimnastyka na sprawne ręce ale także wyciszające ćwiczenie dla naszego umysłu.
Wyrażaj się artystycznie.
Maluj pisanki, sklejaj modele, rób zdjęcia, pisz listy, maile i wiersze.
Główkuj:
Rozwiązywanie krzyżówek i rebusów powoduję, że nasz mózg się aktywizuje.
Ucz się:
Nauka obcego języka sprawia, że pojawiają się nowe połączenia nerwowe. Nie tylko zyskujemy znajomość nowych słówek ale też większą sprawność intelektualną.
Rzuć palenie:
Nikotyna, którą zawierają papierosy, radykalnie wpływa na podniesienie ciśnienia krwi; regularne palenie papierosów powoduje wzmożoną pracę serca.
Spaceruj:
Regularny, półgodzinny spacer wspomoże serce sprawniej pompować krew lepiej dotlenić komórki organizmu. Im szybsze tempo, tym więcej korzyści dla naszego serca. Aby jeszcze bardziej wspomóc jego działanie, trakcie spaceru zrób 5-minutową przerwę weź kilka głębokich oddechów. Głębokie spokojne oddechy obniżą poziom hormonów stresu, co za tym idzie − obniżą ciśnienie krwi.
Ograniczaj spożycie soli:
Jeśli masz wysokie ciśnienie krwi, twoja dzienna dawka soli nie powinna przekraczać więcej niż pół łyżeczki dziennie. Osoby nadciśnieniem powinny ograniczyć konsumpcję przetworzonej żywności (np. konserwy, wędliny, sery) oraz solonych przekąsek (np. orzeszki solone, chipsy krakersy).
Pamiętaj o potasie:
Osoby mające problemy ciśnieniem powinny wzbogacić swoją dietę potas. Jest to konieczne, ponieważ leczeniu wysokiego ciśnienia często stosuje się leki stymulujące wydzielanie moczu. Dlatego należy regularnie uzupełniać niedobory potasu organizmie, np. sięgając po nasiona soi, pomidory, banany czy suszone śliwki.
Pij zioła:
Obniżeniu ciśnienia krwi mogą pomóc zioła, takie jak: dziurawiec, głów lipa. Herbata przygotowana na ich podstawie pomoże rozszerzyć naczynia krwionośne korzyścią dla serca. Napar pij dwa raz dziennie. Trzeba jednak pamiętać, że dziurawiec wchodzi interakcje niektórymi lekami na nadciśnienie.
Polub czosnek:
Czosnek to jeden tych środków naturalnych, które według wielu badań doskonale chronią serce. Dzięki niemu możesz obniżyć poziom cholesterolu wyregulować ciśnienie krwi. Czosnek obniża ciśnienie krwi zmniejsza ryzyko zawału serca czy wylewu krwi do mózgu. Dzięki czosnkowi nie dochodzi do zalegania cholesterolu ścianach tętnic powstawania zakrzepów.
Jedz gorzką czekoladę:
Ciemna, gorzka czekolada (min. 70% kakao) ma swym składzie flawonole zapobiegające skurczom naczyń krwionośnych sprzyjające ich uelastycznieniu. Co więcej, ciemna czekolada nie tylko sprzyja obniżeniu ciśnienia krwi, ale także działa przeciwmiażdżycowo. Zaleca się spożywanie ok. 60 gramów ciemnej czekolady na dzień.