Zalety oleju z czarnuszki doceniano już w czasach antycznych. Faraonowie stosowali go w celach pielęgnacyjnych, natomiast ojciec medycyny Hipokrates zalecał jego użycie w celach leczniczych przy dolegliwościach żołądkowych czy zmianach skórnych.
Wyjątkowe zalety oleju biorą się jednak z czegoś innego. Zawiera on bowiem wysokie stężenie związku aktywnego o nazwie tymochinon, któremu przypisuje się działanie antynowotworowe, przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Oprócz tego na podstawie przeprowadzonych badań udowodniono jego działanie przeciwcukrzycowe, immunomodulujące, przeciwbólowe, przeciwdrobnoustrojowe, rozkurczowe, rozszerzające oskrzela, ochraniające wątrobę, nerki i żołądek. Istnieją podstawy, by uznać, że ekstrakt z nasion czarnuszki odznacza się działaniem przeciwkaszlowym, łagodzi bóle brzucha i biegunkę, oddziałuje przeciwmiażdżycowo i kardioprotekcyjnie. Przy czym większość mechanizmów działania rośliny na wymienione układy i narządy nie została jeszcze do końca wytłumaczona. Olej z czarnuszki wykazuje działanie bakteriobójcze, które zostało wykazane za pomocą metody krążkowo-dyfuzyjnej, głównie wobec części bakterii Gram-dodatnich: Staphylococcus aureus, S. epidermidis oraz innych gronkowców koagulozo-ujemnych i Streptococcus pyogenes. Natomiast w przypadku bakterii Gram-ujemnych wrażliwość wykazały Pseudomonas aeruginosa i Escherichia coli. Dzięki przeprowadzonym badaniom wiemy, że olej z czarnuszki daje pozytywne rezultaty w leczeniu gronkowcowego zakażenia skóry u noworodków, porównywalne ze skutecznością standardowych środków stosowanych w tego rodzaju przypadkach, takich jak mupirocyna. Wyciąg z czarnuszki wzmacnia również działanie przeciwbakteryjne antybiotyków. Zaobserwowano również jego właściwości przeciwgrzybicze, które prawdopodobnie wynikają z obecności tymochinonu.
Podobnie wykazuje on pozytywne działanie w przypadku zakażeń pasożytniczych spowodowanych przez przywrę żylną (Schistosoma mansoni) czy tasiemca. Stosowanie oleju poprawia pracę wątroby oraz układu odpornościowego, co skutecznie zmniejsza ilość jaj składanych przez te pasożyty. Co więcej, czarnuszka wspiera także obronę przeciwwirusową. U zwierząt zakażonych cytomegalowirusem już w trzecim dniu po podaniu dootrzewnowym oleju zauważono powstrzymanie rozwoju wirusa w wątrobie i śledzionie. Natomiast w przypadku pacjentów zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) zaobserwowano po trzech miesiącach stosowania oleju z czarnuszki obniżenie miana wirusa, poprawę morfologii krwi oraz poziomu białka i obniżenie poziomu glukozy. Badania laboratoryjne wykazały, że olej z czarnuszki posiada działanie przeciwalergiczne i przeciwzapalne łagodzące m.in. objawy zapalenia płuc, dzięki ograniczeniu produkcji enzymów w postaci cyklooksygenazy i lipooksygenazy, co przekłada się na hamowanie wytwarzania tromboksanu B2 oraz leukotrienu B4. Uzyskane wyniki wskazują, że badany ekstrakt poprawia odpowiedź tchawicy na alergeny. Jego użycie powoduje również obniżenie patologicznych zmian w płucach, m.in. naciekania eozynofilów i limfocytów, martwicy nabłonka, zgrubienia błony podstawnej czy przerostu mięśni gładkich u uczulonych zwierząt leczonych ekstraktem czarnuszki. Prawdopodobnie ma na to wpływ obecność wspomnianego tymochinonu. Korzystny wpływ oleju został potwierdzony w badaniach z udziałem ludzi. Udowodniono efekt w postaci zmniejszenia objawów związanych z astmą alergiczną. Zaobserwowano także wzrost wskaźnika płucnego (PI) oraz maksymalnego natężenia przepływu podczas wydechu. Wyciąg z nasion czarnuszki wpływał także na obniżenie liczby eozynofilów i IgE. Dodatkowo jego działanie przeciwzapalne i immunomodulujące zostało potwierdzone w badaniach na grupie pacjentów z alergicznym nieżytem nosa. Po dwóch tygodniach leczenia przy użyciu oleju zaobserwowano zmniejszenie objawów zapalnych śluzówki nosa (przekrwienie, swędzenie, katar, kichanie, przerost małżowin i bladość śluzówki). W innych badaniach porównano grupę pacjentów uczulonych na roztocza kurzu domowego, u których stosowano immunoterapię, z grupą pacjentów, którym podawano immunoterapię oraz nasiona czarnuszki – zaobserwowano znaczny wzrost zdolności fagocytarnych oraz wewnątrzkomórkowego zabijania limfocytów wielojądrzastych, a u pacjentów przyjmujących olej z czarnuszki odnotowano także znaczny wzrost limfocytów CD8.
U pacjentów, którym podawano wyciąg z czarnuszki, obserwowano zmniejszenie objawów choroby w postaci mniejszego obrzęku stawów oraz skrócenia czasu trwania sztywności porannej w porównaniu z placebo. Podobnie pożądany efekt zaobserwowano w przypadku wpływu tymochinonu na układ pokarmowy. W badaniach stwierdzono, że daje on porównywalne działanie przeciwzapalne do standardowo stosowanej sulfasalazyny w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Okazało się, że zastosowanie czarnuszki przyczynia się do znacznego złagodzenia objawów, zapobiega częstym biegunkom oraz utracie masy ciała. Stwierdzono również, że olej z czarnuszki pomaga w ochronie błony śluzowej żołądka i jej odbudowie. Ponieważ choroba wrzodowa jest ściśle związana z aktywnością rodników tlenowych, olej bogaty w substancje antyoksydacyjne spowalnia rozwój choroby i łagodzi objawy. Właściwości przeciwwrzodowe wyciągu z nasion czarnuszki wynikają również ze zdolności do blokowania histaminy, która ujemnie wpływa na przebieg choroby, potęgując wydzielanie żrącego soku żołądkowego. Działanie antyoksydacyjne ekstraktu z czarnuszki jest wynikiem wysokiej zawartości m.in. kwasów wielonienasyconych, fosfolipidów, tymochinonu i karwakrolu. Substancje te skutecznie neutralizują wolne rodniki i pomagają chronić organizm przed stresem oksydacyjnym oraz wynikającymi z niego zagrożeniami.Wyniki wielu badań potwierdzają obecność przeciwnowotworowych właściwości czarnuszki. Eksperymenty przeprowadzone w Singapurze w 2012 roku, wykazały że tymochinon w połączeniu z chemioterapią daje dobre rezultaty w leczeniu nowotworów prostaty, okrężnicy, sutka, płuc i trzustki. Dodatkowo podanie wyciągu z czarnuszki wydatnie łagodzi negatywne skutki chemioterapii i radioterapii, co poprawia samopoczucie pacjenta oraz korzystnie wpływa na wynik leczenia. Z kolei naukowcy z Ohio State University przekonują, że tymochinon wydatnie ogranicza zdolność klonowania się komórek rakowych nowotworów ośrodkowego układu nerwowego, glejaka mózgu i rdzenia kręgowego.
W medycynie naturalnej olej z czarnuszki poleca się jako rodzaj analgetyku pomocnego w leczeniu m.in. bólu głowy, gardła i ucha, bólów reumatycznych i migreny. Uznaje się, że jego przyjmowanie łagodzi skurcze mięśni, co powoduje że warto go stosować przy bólu menstruacyjnym.
Właściwości przeciwbólowe oleju wynikają prawdopodobnie ze zdolności do pobudzania opioidowych receptorów nerwowych oraz działania przeciwzapalnego. Przypisuje się mu również korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, co wynika z wysokiej zawartości kwasów omega-6 i omega-9, a także steroli roślinnych. Jak wiadomo substancje te uelastyczniają ścianki naczyń krwionośnych oraz zapobiegają zakrzepom. Ponadto wyraźnie obniżają ciśnienie krwi. Regularne spożywanie oleju z czarnuszki wydaje się więc wskazane dla wszystkich zagrożonych miażdżycą, udarem i zawałem serca. Podsumowując, można zauważyć ogromny potencjał rośliny w leczeniu wielu jednostek chorobowych. Nie bez przyczyny czarnuszka była stosowana w ziołolecznictwie od wielu lat. Jednak nie wszystkie mechanizmy jej oddziaływania na nasz organizm zostały dostatecznie i wyczerpująco opisane. Z chwilą gdy to nastąpi, możemy spodziewać się na rynku wielu nowych leków opartych na związkach zawartych w tej cennej roślinie.