Olej z czarnuszki. Czyli złoto faraonów

Olej-z-czarnuszki

Zalety oleju z czarnuszki doceniano już w czasach antycznych. Faraonowie stosowali go w celach pielęgnacyjnych, natomiast ojciec medycyny Hipokrates zalecał jego użycie w celach leczniczych przy dolegliwościach żołądkowych czy zmianach skórnych.  

Starożytni Grecy uważali wręcz, że nie leczy tylko śmierci. Sam olej uzyskuje się w wyniku tłoczenia na zimno nasion czarnuszki siewnej, rośliny zali­czanej do rodziny jaskrowatych, pochodzącej z Azji Zachodniej i Europy Południowej. Jej łacińska nazwa to Nigella sativa. W wersji potocznej bywa nazywana kminem czarnym. Zwolennicy oleju z czarnuszki przekonują, że stanowi on doskonały naturalny środek na alergie, choroby skóry, częste infekcje, a nawet na zmiany nowotworowe. Co więcej, może służyć jako kosmetyk do skóry tłustej, trądzikowej, mieszanej lub dojrzałej, ponieważ posiada działanie antybakteryjne, wygładza i odmładza cerę. Nadaje się również do olejowania osłabionych i wypadających włosów. Niewątpliwie cechą charakterystyczną oleju z czarnuszki jest wysokie stężenie wielu cennych substancji. Wśród nich najważniejsze to nienasycone kwasy tłusz­czowe, w tym kwas linolowy (50–60 proc.), kwas oleinowy (20–23,4 proc.), kwas dihomolinolenowy (10 proc.), kwas palmitynowy (12,5 proc.) oraz kwas eikozadienowy (3 proc.), a także sterole roślinne (α-sitosterol, stigmasterol). Poza tym zawiera związki czynne, jak tymochi­non (30-48 proc.), tymohydrochinon, ditymochi­non, p-cymen (7–15 proc.), karwakrol (6–12 proc.), 4-terpineol (2–7 proc.), t-anetol (1–4 proc.), α-pi­nen i tymol. Nasiona zawierają ponadto alkaloidy izochinolinowe (nigellinę, nigelliminę), alkaloidy diterpenowe (nigellaminę) oraz inidazolowe (nigel­lidynę, nigellicynę), a także saponiny triperpenowe (α-hederyna), które znane są ze swoich właściwości przeciwnowotworowych. Ponadto w składzie oleju z czarnuszki znajdują się witaminy z grupy B: B1, B2, B3, B6, B7 oraz E, wapń, żelazo, miedź, kwas foliowy, cynk fosfor i białko. t

Zalet tłuszczów nienasyconych nie trzeba przypominać. Wspomagają układ odpornościowy organizmu, wspierają krążenie, pomagają w regulacji metabolizmu, ułatwiają prawidłowe działanie wielu narządów i przeciwdziałają powstawaniu nowotworów. 

Wyjątkowe zalety oleju biorą się jednak z cze­goś innego. Zawiera on bowiem wysokie stężenie związku aktywnego o nazwie tymochinon, któremu przypisuje się działanie antynowotworowe, prze­ciwzapalne i antyoksydacyjne. Oprócz tego na pod­stawie przeprowadzonych badań udowodniono jego działanie przeciwcukrzycowe, immunomodulujące, przeciwbólowe, przeciwdrobnoustrojowe, rozkur­czowe, rozszerzające oskrzela, ochraniające wątrobę, nerki i żołądek. Istnieją podstawy, by uznać, że eks­trakt z nasion czarnuszki odznacza się działaniem przeciwkaszlowym, łagodzi bóle brzucha i biegunkę, oddziałuje przeciwmiażdżycowo i kardioprotekcyj­nie. Przy czym większość mechanizmów działania rośliny na wymienione układy i narządy nie została jeszcze do końca wytłumaczona. Olej z czarnuszki wykazuje działanie bakteriobójcze, które zostało wykazane za pomocą metody krążkowo-dyfuzyjnej, głównie wobec części bakterii Gram-dodatnich: Staphylococcus aureus, S. epidermidis oraz innych gronkowców koagulozo-ujemnych i Streptococcus pyogenes. Natomiast w przypadku bakterii Gram-ujemnych wrażliwość wykazały Pseudomonas aeruginosa i Escherichia coli. Dzięki przeprowadzonym bada­niom wiemy, że olej z czarnuszki daje pozytywne rezultaty w leczeniu gronkowcowego zakażenia skóry u noworodków, porównywalne ze skuteczno­ścią standardowych środków stosowanych w tego rodzaju przypadkach, takich jak mupirocyna. Wyciąg z czarnuszki wzmacnia również działanie przeciw­bakteryjne antybiotyków. Zaobserwowano również jego właściwości przeciwgrzybicze, które prawdopo­dobnie wynikają z obecności tymochinonu.

Eksperymenty na zwierzętach dowiodły przydatności wykorzystania ekstraktu z czarnuszki w leczeniu zakażeń skóry.  

​Podobnie wykazuje on pozytywne działanie w przy­padku zakażeń pasożytniczych spowodowanych przez przywrę żylną (Schistosoma mansoni) czy tasiemca. Stosowanie oleju poprawia pracę wątroby oraz układu odpornościowego, co skutecznie zmniej­sza ilość jaj składanych przez te pasożyty. Co więcej, czarnuszka wspiera także obronę przeciwwirusową. U zwierząt zakażonych cytomegalowirusem już w trzecim dniu po podaniu dootrzewnowym oleju zauważono powstrzymanie rozwoju wirusa w wątro­bie i śledzionie. Natomiast w przypadku pacjen­tów zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) zaobserwowano po trzech miesią­cach stosowania oleju z czarnuszki obniżenie miana wirusa, poprawę morfologii krwi oraz poziomu białka i obniżenie poziomu glukozy. Badania laboratoryjne wykazały, że olej z czarnuszki posiada działanie przeciwalergiczne i przeciwza­palne łagodzące m.in. objawy zapalenia płuc, dzięki ograniczeniu produkcji enzymów w postaci cyklook­sygenazy i lipooksygenazy, co przekłada się na hamo­wanie wytwarzania tromboksanu B2 oraz leuko­trienu B4. Uzyskane wyniki wskazują, że badany ekstrakt poprawia odpowiedź tchawicy na alergeny. Jego użycie powoduje również obniżenie patologicz­nych zmian w płucach, m.in. naciekania eozynofilów i limfocytów, martwicy nabłonka, zgrubienia błony podstawnej czy przerostu mięśni gładkich u uczu­lonych zwierząt leczonych ekstraktem czarnuszki. Prawdopodobnie ma na to wpływ obecność wspo­mnianego tymochinonu. Korzystny wpływ oleju został potwierdzony w badaniach z udziałem ludzi. Udowodniono efekt w postaci zmniejszenia objawów związanych z astmą alergiczną. Zaobserwowano także wzrost wskaźnika płucnego (PI) oraz maksymalnego natężenia przepływu podczas wydechu. Wyciąg z nasion czarnuszki wpływał także na obni­żenie liczby eozynofilów i IgE. Dodatkowo jego działanie przeciwzapalne i immunomodulujące zostało potwierdzone w badaniach na grupie pacjen­tów z alergicznym nieżytem nosa. Po dwóch tygo­dniach leczenia przy użyciu oleju zaobserwowano zmniejszenie objawów zapalnych śluzówki nosa (przekrwienie, swędzenie, katar, kichanie, przerost małżowin i bladość śluzówki). W innych badaniach porównano grupę pacjentów uczulonych na rozto­cza kurzu domowego, u których stosowano immu­noterapię, z grupą pacjentów, którym podawano immunoterapię oraz nasiona czarnuszki – zaobser­wowano znaczny wzrost zdolności fagocytarnych oraz wewnątrzkomórkowego zabijania limfocytów wielojądrzastych, a u pacjentów przyjmujących olej z czarnuszki odnotowano także znaczny wzrost lim­focytów CD8.

Obecność tymochinonu wykazuje korzystne działanie w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów. 

​U pacjentów, którym podawano wyciąg z czarnuszki, obserwowano zmniejszenie objawów choroby w postaci mniejszego obrzęku stawów oraz skróce­nia czasu trwania sztywności porannej w porówna­niu z placebo. Podobnie pożądany efekt zaobserwo­wano w przypadku wpływu tymochinonu na układ pokarmowy. W badaniach stwierdzono, że daje on porównywalne działanie przeciwzapalne do standar­dowo stosowanej sulfasalazyny w przypadku wrzo­dziejącego zapalenia jelita grubego. Okazało się, że zastosowanie czarnuszki przyczynia się do znacz­nego złagodzenia objawów, zapobiega częstym bie­gunkom oraz utracie masy ciała. Stwierdzono rów­nież, że olej z czarnuszki pomaga w ochronie błony śluzowej żołądka i jej odbudowie. Ponieważ choroba wrzodowa jest ściśle związana z aktywnością rodni­ków tlenowych, olej bogaty w substancje antyoksy­dacyjne spowalnia rozwój choroby i łagodzi objawy. Właściwości przeciwwrzodowe wyciągu z nasion czarnuszki wynikają również ze zdolności do bloko­wania histaminy, która ujemnie wpływa na przebieg choroby, potęgując wydzielanie żrącego soku żołąd­kowego. Działanie antyoksydacyjne ekstraktu z czar­nuszki jest wynikiem wysokiej zawartości m.in. kwa­sów wielonienasyconych, fosfolipidów, tymochinonu i karwakrolu. Substancje te skutecznie neutralizują wolne rodniki i pomagają chronić organizm przed stresem oksydacyjnym oraz wynikającymi z niego zagrożeniami.Wyniki wielu badań potwierdzają obecność przeciwnowotworowych właściwości czarnuszki. Eksperymenty przeprowadzone w Singapurze w 2012 roku, wykazały że tymochinon w połączeniu z chemioterapią daje dobre rezultaty w leczeniu nowotworów prostaty, okrężnicy, sutka, płuc i trzustki. Dodatkowo podanie wyciągu z czarnuszki wydatnie łagodzi negatywne skutki chemioterapii i radiotera­pii, co poprawia samopoczucie pacjenta oraz korzyst­nie wpływa na wynik leczenia. Z kolei naukowcy z Ohio State University przekonują, że tymochinon wydatnie ogranicza zdolność klonowania się komó­rek rakowych nowotworów ośrodkowego układu ner­wowego, glejaka mózgu i rdzenia kręgowego.

W medycynie naturalnej olej z czarnuszki poleca się jako rodzaj analgetyku pomocnego w leczeniu m.in. bólu głowy, gardła i ucha, bólów reumatycznych i migreny. Uznaje się, że jego przyjmowanie łagodzi skurcze mięśni, co powoduje że warto go stosować przy bólu menstruacyjnym.

​Właściwości przeciwbólowe oleju wynikają prawdo­podobnie ze zdolności do pobudzania opioidowych receptorów nerwowych oraz działania przeciwza­palnego. Przypisuje się mu również korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, co wynika z wysokiej zawartości kwasów omega-6 i omega-9, a także ste­roli roślinnych. Jak wiadomo substancje te uelastycz­niają ścianki naczyń krwionośnych oraz zapobiegają zakrzepom. Ponadto wyraźnie obniżają ciśnienie krwi. Regularne spożywanie oleju z czarnuszki wydaje się więc wskazane dla wszystkich zagrożo­nych miażdżycą, udarem i zawałem serca. Podsumowując, można zauważyć ogromny potencjał rośliny w leczeniu wielu jednostek chorobowych. Nie bez przyczyny czarnuszka była stosowana w ziołolecznictwie od wielu lat. Jednak nie wszystkie mechanizmy jej oddziaływania na nasz organizm zostały dostatecznie i wyczerpu­jąco opisane. Z chwilą gdy to nastąpi, możemy spo­dziewać się na rynku wielu nowych leków opartych na związkach zawartych w tej cennej roślinie.

Do wszechobecnej reklamy piwa zdążyliśmy się już przyzwyczaić. Gdzie się obejrzeć, napotykamy komunikat – piwo gasi pragnienie, integruje, bawi, relaksuje i świetnie smakuje. W powszechnej opinii ucho...
12137 Odsłony
Rozmowa z Agnieszką Łucjanek – psycholożką, terapeutką, koordynatorką merytoryczną Pozaszkolnej Placówki Specjalistycznej SCOLAR. Pracuje w Poradni dla dzieci z Autyzmem i ich Rodzin w Instytucie Psyc...
8090 Odsłony
Ostroga piętowa to potoczna nazwa schorzenia, które wielu uznaje za nieuleczalne przy użyciu standardowych metod medycznych.  Stąd prawdziwy wysyp interneto­wych porad sugerujących cudo­twórcze d...
7072 Odsłony
Cała prawda o dietetycznym detoksie. Raz na jakiś czas nachodzi nas nieodparta ochota na „odtrucie" lub „oczyszczenie" organizmu z nagromadzonych toksyn. Z reguły w okolicach świąt poja­wia się myśl, ...
5776 Odsłony
Gelotolodzy, czyli naukowcy zajmujący się badaniem śmiechu przekonują, że uśmiech na twarzy może podnieść odporność organizmu, skrócić okres rekonwalescencji po chorobie i przedłużyć życie – nawet o s...
5015 Odsłony
​Popularne diety kuszą obietnicą szybkiej utraty zbędnych kilogramów. Czy redukcja masy ciała i efekt jo-jo stanowią nieodłączny duet? W ponad 90 proc. przypadków za otyłość i nadwagę odpowiedzialny j...
4930 Odsłony
PROGRAM PROWADZONY PRZEZ CENTRALĘ FARMACEUTYCZNĄ CEFARM SA  logotype cefarm