Według danych opublikowanych przez Polski Instytut Ekonomiczny statystyczny Polak marnuje rocznie 247 kg żywności, co plasuje nas na piątym miejscu w UE, gdzie średnia wynosi 173 kg. Najczęściej wyrzucamy pieczywo, owoce i wędliny. Jak wskazują dane w krajach Unii Europejskiej marnuje się rocznie aż 88 mln ton żywności. W 53 proc. za marnowanie artykułów spożywczych odpowiedzialne są gospodarstwa domowe. W 2018 roku do wyrzucania żywności przyznało się 42 proc. Polaków. Najczęściej wyrzucane produkty to: pieczywo (49 proc.), owoce (46 proc.), wędliny (45 proc.), warzywa (37 proc.), jogurty (27 proc.), ziemniaki (17 proc.), mleko (12 proc.). Jedną z tego przyczyn okazuje się niewłaściwe przechowywanie żywności. Warto pamiętać, że w Polsce w skrajnym ubóstwie żyje około 1,6 mln osób. Jednocześnie rokrocznie wyrzucamy do śmieci około 9 mln ton żywności. Tego rodzaju marnotrawstwo ma też skrajnie negatywne konsekwencje ekologiczne. Wraz z jedzeniem marnujemy surowce potrzebne do jego wyprodukowania: wodę, glebę, nawozy, środki ochrony roślin, a także wiele godzin ludzkiej pracy, o stratach dla środowiska z tytułu emisji gazów cieplarnianych i metanu nie wspominając. Jak wobec tego przechowywać żywność, by jej nie marnować?
Co zrobić, by zapewnić jej jak najdłuższą zdatność do spożycia?
Nie oszukujmy się, wielu z nas z reguły o tym w ogóle nie myśli. Wrzucamy zakupione jedzenie do lodówki byle jak i byle mieć już to z głowy. Jest jednak kilka prostych zasad, które pozwolą nam uchronić się przed podstawowymi błędami, aby nie wyrzucać jedzenia, a wraz z nim ciężko zarobionych pieniędzy. Po pierwsze, planujmy zakupy. Po drugie, nauczmy się je prawidłowo przechowywać. Po trzecie, pamiętajmy, że mrożenie jest bardzo dobrym sposobem na przechowanie żywności. Po czwarte, spożywajmy zakupioną żywność zgodnie z datą jej zakupu i przydatności do spożycia. Po piąte, raz w tygodniu spróbujmy przygotować danie z rzeczy, które od dłuższego już czasu zalegają w lodówce.
Jak zatem prawidłowo chronić żywność przed zepsuciem?
Przede wszystkim warto wiedzieć, w jaki sposób i gdzie powinniśmy umieścić ją w lodówce. Kolejność układania artykułów spożywczych na półkach nie może być bowiem przypadkowa. Co w takim razie umieścić na najwyższej półce? Górna półka jest przeznaczona do przechowywania konfitur, dżemów, mleka, kefirów i jogurtów. Panuje tam wyższa temperatura (około 8°C) niż na półkach umieszczonych niżej. Na półce środkowej przechowujemy produkty o skróconej przydatności do spożycia, czyli biały ser, twarożki, plasterkowaną wędlinę. Tu również warto umieścić posiłki przeznaczone do spożycia następnego dnia. Gotowe dania przykrywamy tak, by nie chłonęły innych zapachów z lodówki. Na środkowych półkach temperatura z reguły wynosi 4‒6°C, a na najniższej około 2°C i tam powinniśmy przechowywać produkty mięsne, ryby, które przed włożeniem do lodówki można umyć, osolić lub przyprawić, zabezpieczając w ten sposób przez zepsuciem. W dolnej szufladzie lodówki przechowujemy owoce i warzywa. Temperatura w niej jest z reguły wyższa, podobnie jak wilgotność. Odpakowujemy je z foli, ponieważ brak dostępu powietrza uruchamia w nich reakcje chemiczne przekształcające zawarte, np. w sałacie, azotany w groźne dla zdrowia azotyny. W drzwiach lodówki możemy trzymać przetwory, soki, butelki z sosami. Istnieje też pogląd mówiący, że nie powinno się zbyt długo przetrzymywać jaj na przeznaczonej do tego przez producenta półce wbudowanej w drzwi lodówki. Częste zmiany temperatury przy ich otwieraniu mają sprawiać, że szybciej się psują. Jeśli jednak są one przeznaczone do bieżącego wykorzystania nie ma ku temu przeciwwskazań.
Wykorzystanie plastikowych pojemników uchroni żywność przed nadmiernym wysuszaniem
Podobnie można wykorzystać w tym celu folię aluminiową lub spożywczą, ale należy pamiętać, że nie przepuszcza ona pary wodnej oraz powietrza, dlatego okres przechowywania powinien w tym przypadku być raczej krótki.
A co z zamrażarką?
Naczelna zasada prawidłowego przechowywania żywności jest taka, że produkty gotowane, smażone, pieczone można bezpiecznie przechowywać w lodówce do 4 dni, choć najlepiej jest je zjeść 3. dnia lub zamrozić. W przypadku mrożonek czas ten wydłuża się do kilku, a nawet kilkunastu miesięcy (ryby tłuste ‒ 4, drób ‒ 6, ryby chude ‒ 8, wieprzowina ‒ 8, owoce i warzywa 6‒12, pieczywo ‒ 12, wołowina ‒ 12). Zanim zamrozimy żywność, należy ją schłodzić. Ciepłe dania (np. zupy) podnoszą temperaturę w zamrażalniku i sprawiają, że inne produkty zaczynają odmarzać. A stąd już prosta droga do zmarnowania jedzenia. Do pakowanie, jeśli mamy niewiele miejsca, dobrze sprawdzą się plastikowe torebki strunowe do mrożenia, z których przed zamknięciem usuwamy nadmiar powietrza. Te dobrej jakości posłużą nam wiele razy. Torebki można użyć nawet do zup i sosów, a potem umyć w zmywarce. W zamrażalniku możemy je ułożyć płasko na tacy – by się nie zlepiły i nie przykleiły do nierównej powierzchni szuflady. Gdy zamarzną możemy ustawić je pionowo, jak książki, w ten sposób zyskując więcej przestrzeni. Produkty w zamrażalniku należy układać ciasno. Dzięki temu będzie lepiej pracował. Pamiętajmy, że produkty mrożone też mają datę przydatności! Nie należy ich przechowywać, a tym bardziej spożywać po upływie przewidzianej daty przydatności. W pojemnikach, które umieszczamy w zamrażarce powinno być jak najmniej powietrza. Idealnym rozwiązaniem będą zatem opakowania próżniowe. Warto też przeznaczoną do zamrożenia żywność podzielić na mniejsze części. Wtedy, gdy potrzebujemy tylko małej porcji, nie musimy rozmrażać całości potrzebnej nam żywności. Dzięki temu nic się nie zmarnuje. Dodatkowo małe porcje szybciej się rozmrażają. Natomiast owoce i produkty sezonowe najlepiej zamrażać zaraz po zakupie, najświeższe, bo mają najwięcej składników odżywczych. Czego nie powinniśmy trzymać w zamrażalniku? Z pewnością nie nadają się do tego produkty suche i sypkie takie jak kasza, cukier, ryż, płatki, gdyż mogą zawilgotnieć.
