Co z oczu to i z serca. Jak możemy zadbać o nasz wzrok?

Według raportu Instytutu Ochrony Zdrowia niemal co trzeci Polak nigdy nie odwiedził lekarza okulisty. Równocześnie prawie wszyscy (91%) deklarujemy, że wzrok to dla nas najważniejszy ze zmysłów. 

Oczom nie służy ani charakter naszej pracy, ani rozrywki – jeśli obie czynności wymagają siedze­nia przed ekranem komputera. Przeprowadzone w zeszłym roku w Warszawie i Katowicach bada­nia potwierdziły obiegową prawdę mówiącą o pozytywnej korelacji pomiędzy wytężonym korzysta­niem z urządzeń komputerowych a wysoką częstotliwością dole­gliwości wzroku. Co ciekawe, zebrane dane wskazują na większe ryzyko pojawienia się problemów ze wzrokiem wśród kobiet ani­żeli mężczyzn. Rosnąca popular­ność komputerów i smartfonów w ostatnich latach w sposób nie­zaprzeczalny wiąże się z ogólnym pogorszeniem ostrości wzroku, pogłębieniem wad i zwiększeniem wrażliwości oczu. Co zrobić, aby temu przeciwdziałać? Przede wszystkim warto pamiętać o kilku prostych zasadach zalecanych podczas pracy przy komputerze. Na wstępie warto pomyśleć o oto­czeniu naszego stanowiska pracy. W pomieszczeniu, w którym znajdują się komputery, powinno znajdować się dużo zieleni dla neutralizacji wpływu szkodliwego promieniowania i zapewnienia oczom relaksującego widoku zie­leni. Ponadto zaleca się robienie przerw w pracy nie rzadziej niż co dwie godziny oraz częste wie­trzenie pomieszczenia, w którym pracujemy. Jeśli nosimy okulary korekcyjne warto zaopatrzyć się w szkła antyrefleksyjne. Eliminują one męczące i szkodliwe dla oczu odbicia światła od powierzchni szkieł okularów i ekranu, zwięk­szając tym samym komfort widzenia.

Dlaczego praca przed monitorem jest źródłem kłopotów ze wzrokiem? Wynika to z samej specyfiki korzystania z tego urządzenia.  

Wzrok użytkownika siedzącego przed ekranem skupiony jest przez wiele godzin na obiek­cie w stałej odległości. Prowadzi to do zwiotczenia mięśni gałki ocznej, a co za tym idzie – do pro­blemów z akomodacją. W efekcie wzrok ulega pogorszeniu. Dlatego zaleca się robienie krótkich, ale za to dość częstych przerw podczas użytkowania komputera. Innym, również istotnym aspektem pracy przy komputerze, jest kwestia nawilżania rogówki oka. W nor­malnych warunkach rogówka jest nawilżana dzięki rozprowa­dzeniu wydzieliny łzowej na jej powierzchni podczas mrugania. Czytając długi tekst lub grając w gry komputerowe, rzadko jed­nak mrugamy, co prowadzi do wysuszenia dolnej partii oka. Zmęczone pod wpływem dłu­gotrwałego wysiłku oczy można odprężyć przy pomocy prostych ćwiczeń, takich jak dokładne, pełne mruganie, wodzenie oczami, odwracanie co jakiś czas wzroku od ekranu i patrzenie daleko przed siebie. 

Warto zastosować ćwiczenia zaliczane do tzw. jogi oczu. Usiądź prosto i spójrz przed sie­bie. Następnie poruszaj wyłącznie oczami. Popatrz w górę i w dół, w prawo, w lewo oraz na ukos we wszystkich kierunkach. Obra­caj oczami w kierunku przeciw­nym do ruchu wskazówek zegara, a potem w drugą stronę. Ćwicze­nie wykonaj najpierw z otwar­tymi, a potem zamkniętymi oczami. Na koniec zakryj oczy dłońmi, by odpoczęły. Ruchy te wykonuj dokładnie i nie spiesz się. Jeśli masz problem z wyko­nywaniem tych ruchów przy zamkniętych powiekach, możesz również wykonywać je, przysła­niając oczy rękoma tak, aby mieć przed oczami ciemność, a jedno­cześnie nie dotykać powierzchni powiek.

O czym warto pamiętać, jeśli chcemy właściwie zadbać o higienę oczu?

Eksperci podkreślają, że w przy­padkach zanieczyszczenia oka na skutek kontaktu z kurzem, pyłem, piaskiem, smarem, owadem w żadnym wypadku nie należy trzeć oka. Jeśli mamy do czynie­nia z niewielkim ciałem obcym, wystarczy użyć niewielkiej dawki soli fizjologicznej. Warto mieć pod ręką choćby jedno opakowa­nie, szczególnie gdy wybieramy się na rower, plażę czy spacer. Jeśli do oka dostanie się coś nie­pożądanego należy przepłukać je solą fizjologiczną albo kroplami nawilżającymi. Usuwanie ciał obcych ręką grozi wbiciem ich w jego powierzchnię. Należy też pamiętać o dacie przydatności do użycia kropli nawilżających. Stosując je, trzeba unikać doty­kania końcówką pojemniczka do rzęs lub brzegu powieki. W prze­ciwnym razie może dojść do roz­winięcia się niebezpiecznych mikroorganizmów powodujących infekcje.

Jeśli chcemy zadbać o stan naszych oczu, musimy zdrowo się wysypiać. Co najmniej godzinę przed zaśnięciem należy więc wyłączyć wszelkie urządzenia elektro­niczne. Niebieskie światło, które te urządzenia emitują, skutecznie powstrzymuje wydzielanie mela­toniny w naszym organizmie, a ta odpowiada za zasypianie i jakość naszego snu.

Warto też pomyśleć o należytym i równomiernym oświetleniu stanowiska pracy. W tym celu lepiej nie umieszczać komputera na tle okna, przez które dociera jaskrawe światło.  

Dobrze jest też pamiętać o zacho­waniu odpowiedniego dystansu od ekranu. Odpowiednia odle­głość wynosi około 40–60 cm. Dotyczy to również smartfonów. Nie można przy tym zapominać o konieczności robienia przerw i wykonywaniu wspomnianych wcześniej ćwiczeń w celu rozluź­nienia mięśni oka. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia problemów z suchym okiem, nie wolno zapominać o higienie, tak ważnych, brzegów powiek. Prawidłowa higiena brzegów powiek ma kluczowe znaczenie, jeśli chcemy uniknąć pojawienia się stanów zapalnych. Wystarczy rano i wieczorem przemywać je delikatnym płynem micelarnym lub oczyszczać mokrymi chus­teczkami dostępnymi w każdej aptece. Wiele chorób oczu, które nas dotykają nie boli, co może skutecznie uśpić naszą czujność. Dlatego należy regularnie, przynajmniej raz w roku, prewencyjnie badać wzrok. Problemy ze wzrokiem mogą skut­kować objawami, które wydają się z nim nie związane. Bóle głowy, dolegliwości karku, rozdraż­nienie, kłopoty z koncentracją, mdłości nie zawsze są skutkiem przemęczenia czy zmian pogody. Musimy mieć na względzie, że są to częste dolegliwości powodo­wane przez zaburzenia wzroku oraz stany zapalne oka. Trzeba pamiętać, że łatwiej jest stosować mądrą, nieobciążającą prewencje niż zmagać się z zaawansowanymi schorzeniami.