Czy sól naprawdę nam szkodzi?

Sól od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w przygotowywaniu i konserwacji żywności. Była uznawana za cenne dobro i odgrywała ważną rolę w wymianie handlowej. Jednak w ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci zaczęła zyskiwać złą sławę i przypisuje się jej odpowiedzialność za szereg chorób cywilizacyjnych − od nadciśnienia po otyłość.

Pogląd, że dieta z niską zawartością soli jest dla nas lepsza, powstał około 200 lat temu. Uznano wówczas, że skoro odpowiedni poziom soli w organizmie zapewnia nam prawidłowe ciśnienie krwi, to nadmiar tego pierwiastka musi zaburzać tę równowagę. Powstała teoria, że nadciśnienie i choroby układu krążenia są między innymi skutkiem zbyt dużej ilości słonych dań.

Jednak współczesne badania pokazują, że ta teoria nie jest tak jednoznacznie słuszna, jak kiedyś sądzono. Analiza przypadków wielu tysięcy pacjentów dowodzi, że trudno stwierdzić rzeczywisty związek pomiędzy spożyciem soli a wysokim ciśnieniem czy zwiększonym ryzykiem chorób serca. Większe znaczenie ma niehigieniczny tryb życia, który prowadziły osoby z wysoką zawartością soli w organizmie. Spożywały one bowiem żywność wysoko przetworzoną, którą charakteryzował nie tylko nadmiar soli, ale też brak ważnych pierwiastków, takich jak potas, który równoważy działanie sodu – głównego składnika soli. Niskiej jakości pokarmy dostarczają także dużo tłuszczów trans i węglowodanów prostych. Takie dania spożywane na co dzień oraz brak ruchu mają znaczący wpływ na układ krążenia oraz rozwój wielu innych niebezpiecznych chorób.

Sól i woda 

Głównym składnikiem soli jest sód, odpowiada on za równowagę wodno-elektrolitową i kwasowo‑zasadową ludzkiego ciała. Prawidłowy poziom jonów sodowych i potasowych w naszej diecie zapewnia nam dobre samopoczucie, właściwą pracę mięśni oraz układu nerwowego. Sól pomaga nam właściwie nawodnić organizm i tym samym sprawnie funkcjonować.

Sól soli nie równa

Dobrej jakości sól będzie zawierała więcej minerałów niż jej tańsze odpowiedniki. Najpopularniejsze rodzaje soli, to:

Sól morska – powstaje po odparowaniu wody oceanicznej i jezior słonowodnych. Uważana jest za bardziej naturalną formę soli. W zależności od miejsca pozyskiwania, zawiera śladowe ilości pierwiastków, takich jak potas, żelazo, magnez. Im ciemniejszy jest jej kolor, tym większa jest ich koncentracja, ale i mniejsza czystość.

Sól kamienna – to również sól morska, powstała jednak przed milionami lat po wyschnięciu prehistorycznych mórz. Wydobywana jest w postaci kamiennych brył. Może przybierać różne zabarwienie: szare, pomarańczowe, niebieskie lub zielonkawe. O ile nie jest przetwarzana ani intensywnie oczyszczana, znajdziemy w niej wiele składników mineralnych, takich jak: żelazo, wapń, magnez, cynk, potas i jod.

Sól himalajska – sól kamienna wydobywana we wschodnim pasie Karakorum i Himalajów w Pakistanie. Zawiera śladowe ilości tlenku żelaza, co sprawia, że jest różowa w kolorze. Jest pozyskiwana ze starych złóż, dlatego nie zawiera zanieczyszczeń, które mogą występować w młodszych pokładach.

Sól jodowana – każdy z wymienionych rodzajów soli można dziś kupić w postaci jodowanej lub niejodowanej. Wzbogacanie soli jodem jest ważne dla zdrowia tarczycy. W Polsce jeszcze przed drugą wojną światową podjęto próby jodowania soli spożywczej na szerszą skalę. W 1996 roku zarządzeniem Ministra Zdrowia został wprowadzony obowiązek jodowaniu soli spożywczej przez producentów, co spowodowało znaczny spadek niektórych chorób tarczycy.