Choroby neurologiczne dotyczą dorosłych, seniorów i dzieci. Obejmują one zarówno bóle głowy, jak i różne schorzenia, takie jak choroba Huntingtona czy stwardnienie zanikowe boczne. Sygnały świadczące o problemach neurologicznych u dzieci są dla rodziców i opiekunów nierzadko nieuchwytne i trudne do zauważenia. Często nieprawidłowości, które mogą wynikać z zaburzeń funkcjonowania układu nerwowego jest w stanie wychwycić jedynie specjalista lub doświadczony lekarz pediatra. Im wcześniej zostaną rozpoznane, tym szybciej można rozpocząć leczenie.
Jakie zachowania są szczególnie niepokojące i sugerują konieczność udania się na wizytę do neurologa?
Na wstępie należy zaznaczyć, że dolegliwości wynikające ze schorzeń neurologicznych bywają wyjątkowo zróżnicowane. Zależnie od rodzaju choroby możemy obserwować następujące objawy: zaburzenia czucia, zaburzenia koordynacji, ruchy mimowolne, bóle, osłabienie siły mięśniowej, paraliż, zaburzenia widzenia, słuchu, smaku, zaburzenia pamięci, zaburzenia świadomości, zawroty głowy, trudności z koncentracją uwagi, trudności w mówieniu, omdlenia, napady drgawkowe, zaburzenia równowagi, trudności w przemieszczaniu się.
W przypadku małych dzieci nie można bagatelizować następujących zachowań:
Zaburzenia napięcia mięśniowego. Chociaż rozwój dziecka jest do pewnego stopnia sprawą indywidualną, to jednak wyróżnia się pewne przedziały czasowe, w których można stwierdzić jego prawidłowy przebieg bądź zaistniałe problemy neurologiczne. Na przykład około 3 miesiąca dziecko powinno podnosić główkę, mniej więcej w 6–7 miesiącu przekręcać na boki i turlać z pleców na brzuch, a w 7–8 miesiącu siadać. Ewentualne odchylenia od tych okresów mogą wskazywać, że dziecko cierpi na słabe bądź nadmierne napięcie mięśniowe.
Zaburzenia zdolności ruchowych. Anomalie w tym przypadku mogą dotyczyć tak zwanej motoryki małej (zdolności chwytania), jak i dużej (bieganie, skakanie, chodzenie). W żadnym razie nie można ich bagatelizować, ponieważ nie leczone, będą się pogłębiać, negatywnie wpływając na cały proces rozwojowy dziecka na poziomie fizycznym, psychicznym i społecznym. Wszelkie opóźnienia w nauce raczkowania, problemy z chodzeniem, mówieniem, ubieraniem się mogą sugerować zaburzenia o podłożu neurologicznym.
Ułożenie ciała. W okresie do 3. miesiąca życia u dziecka możliwe jest występowanie nieznacznej asymetrii ciała w czasie leżenia na brzuchu lub na plecach. Może to wynikać z pozycji, jaką płód przyjmował w macicy lub z fizjologicznego odruchu charakterystycznego dla niemowląt w tym wieku. Jeżeli wygięcie nie sprawia wrażenia nienaturalnego i jest krótkotrwałe, nie ma powodów do niepokoju. Natomiast gdy niemowlę w wieku 5–6 miesięcy posługuje się tylko jedną ręką, chwytając przedmioty, jest to sygnał do rozpoczęcia odpowiedniej rehabilitacji.
Ciągły płacz. W przypadku gdy niemowlę nieustannie płacze, czemu towarzyszy na przykład drżenie rączek lub nóżek, powinniśmy skontaktować się ze specjalistą. Jednak przeciągający się spokój dziecka, długi sen, brak płaczu również stanowią sygnał, że dziecko może cierpieć na niedosłuch lub słabe napięcie mięśni, co powinien stwierdzić lekarz.
Rozpoznaniem i leczeniem chorób neurologicznych zajmują się lekarze specjaliści neurologii. Przy podejrzeniu występowania zaburzeń przeprowadza się wywiad lekarski, a w dalszej perspektywie badanie neurologiczne
W jego trakcie oceniane są między innymi poszczególne nerwy czaszkowe, siła mięśniowa, koordynacja ruchowa. Ponadto lekarz stwierdza obecność takich nieprawidłowości, jak ruchy mimowolne, zaburzenia czynności źrenicy czy osłabienie odruchów ścięgnistych. Do tego dochodzą badania diagnostyczne w postaci tomografii, rezonansu magnetycznego, elektroencefalografia (EEG), elektromiografia (EMG) czy badanie wzrokowych potencjałów wywołanych.
Co jest przyczyną zaburzeń na tle neurologicznym?
Przede wszystkim trzeba zaznaczyć, że objawy neurologiczne mogą pojawiać się w przebiegu nie tylko chorób stricte neurologicznych. Oznacza to, że ich podłożem mogą być przypadłości innego rodzaju, takie jak toczeń rumieniowaty układowy, cukrzyca czy encefalopatia wątrobowa. Dziecięce choroby neurologiczne to przede wszystkim padaczka, mózgowe porażenie dziecięce, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, rozszczep kręgosłupa. Ich przyczyny bywają bardzo zróżnicowane. Mogą to być wady rozwojowe (genetycznie uwarunkowane, następstwa patologicznej ciąży lub zaburzeń okołoporodowych). Od najcięższych – częściowego bezmózgowia czy małogłowia z niedorozwojem mózgu – po upośledzenia umysłowe różnego stopnia. Przedłużający się, a zwłaszcza powikłany poród może być przyczyną porażenia mózgowego dziecięcego, w którym dochodzi do rozlanych spastycznych (skurczowych) niedowładów oraz rozmaitych objawów móżdżkowych. Dodatkowo układ nerwowy jest często atakowany przez drobnoustroje powodujące tak zwane neuroinfekcje. Wśród nich najczęściej zdarzają się zapalenia opon rdzeniowo-mózgowych oraz ostro przebiegające schorzenia bakteryjne.
Rokowania pacjentów cierpiących na choroby neurologiczne bywają bardzo różne
Część z tych schorzeń miewa niestety postępujący przebieg, tak bywa między innymi w przypadku stwardnienia rozsianego czy zaniku wieloukładowego. Podobnie bardzo trudna jest sytuacja pacjentów z nowotworami ośrodkowego układu nerwowego, ponieważ mogą one występować w miejscach nieoperacyjnych. Inne schorzenia, jak na przykład zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych, są całkowicie uleczalne.
