Dlaczego się przeziębiamy?

Czy zimno powoduje, że się przeziębiamy? Od starożytności panuje pogląd, że niskie temperatury powodują bóle głowy, kaszel i dolegliwości gardła. Zimno ma prowadzić do kataru i drapania w gardle. Czy wystarczy więc tylko ciepło się ubrać, by uchronić się przed zachorowaniem? Ile w tym prawdy? Naukowcy nie pozostawiają większych złudzeń. To wirusy odpowiadają za znane nam wszystkim przeziębienie. Tych, które potrafią je wywołać jest około 200 rodzajów, co powoduje, że z medycznego punktu widzenia nie ma jednej choroby, którą możemy tak nazwać. To raczej wachlarz podobnych schorzeń.

Przeziębienie uznawane jest za pospolitą infekcję górnych dróg oddechowych, której nasilenie przypada na okres jesienno-zimowy 

Choroba bywa określana jako zapalenie nosogardła, zapalenie błony śluzowej gardła, nosa i krtani, ostry nieżyt nosa lub zaziębienie. Rozwija się wolno i z reguły towarzyszy jej katar. Przeziębienie jest bardziej uciążliwe niż groźne. Niebezpieczne za to mogą okazać się powikłania po przeziębieniu. Większość przeziębień jest spowodowana działalnością rinowirusów. Pozostałe wywołują wirusy paragrypy, adenowirusy, enterowirusy i koronawirusy. Niekiedy za objawy przeziębienia odpowiada kilka z tych wirusów. Wielość rodzajów wirusów powoduje, że nie jest możliwe opracowanie odpowiedniej szczepionki na przeziębienie i może nas ono dopaść kilka razy w roku.
Jak możemy się przeziębić? Najszybciej, jeśli dotkniemy rękę osoby zakażonej rinowirusem albo powierzchnię skażoną takim wirusem (klamka drzwi, przycisk windy, przycisk w toalecie, pilot, włącznik światła), po czym dotkniemy własnego nosa. Badania wykazały, że jeden zarażony potrafi zostawić wirusy na 33–60 proc. dotykanych powierzchni. Wirus znajdujący się na skórze jest niebezpieczny do 2 godzin, a na powierzchni mebli przez dobę. Dlatego tak istotna jest higiena rąk. 

Najczęściej przeziębienie dopada dzieci. W ich przypadku infekcje występują 2–3 razy częściej niż u dorosłych

 Dorośli chorują przeciętnie 2–4 razy do roku. Osoby starsze rzadziej, bo 0,5–1 raz w roku. Dlaczego? Ponieważ nasza odporność na wirusy rośnie wraz z wiekiem. Choroba zaczyna się zwykle powoli. Jej rozwój zajmuje z reguły kilka dni. Początkowe objawy to zmęczenie i apatia. Następnie organizm próbuje pozbyć się wirusów. Dlatego zaczynamy kichać, z nosa cieknie nam wodnista wydzielina, błona śluzowa w gardle rozpulchnia się i boli. Bez względu na rodzaj wirusa objawy przeziębienia są w zasadzie za każdym razem zbliżone. Są to: suchość w nosie i gardle, ból gardła, chrypka, katar (z początku wydzielina jest przezroczysta, potem żółtawa lub zielonkawa z uwagi na obecność leukocytów, które układ odpornościowy wysyła do walki z wirusami), kaszel suchy lub kaszel mokry, stan podgorączkowy lub gorączka. Mimo, że rinowirusy atakują nas, gdy na dworze panują niższe temperatury, pozostają najbardziej aktywne pomiędzy wrześniem a październikiem oraz między kwietniem a majem. W mrozach gustuje raczej grypa, która wypiera w tym czasie inne wirusy. 

Leczenie przeziębienia sprowadza się tak naprawdę do minimalizowania i łagodzenia objawów oraz przeciwdziałania ewentualnym powikłaniom

Najlepiej położyć się na dzień czy dwa do łóżka. Nie należy w tym czasie obciążać organizmu. Wskazane jest częste nawadnianie organizmu oraz picie napojów rozgrzewających i napotnych. Antybiotyki w przypadku przeziębienia nie są skuteczne i nie należy ich przyjmować, dopóki nie dojdzie do nadkażenia bakteryjnego.Jaki jest związek zimna i przeziębienia? Naukowcy sugerują, że w zależności od aury zmienia się nasza aktywność: gdy na zewnątrz pojawiają się niskie temperatury, deszcze, wiatry, słota, to częściej przebywamy w pomieszczeniach, toteż mamy bliższy kontakt z innymi ludźmi, a to sprzyja przekazywaniu wirusa. Mniej aktywności na zewnątrz, to mniej witaminy D produkowanej w naszym organizmie pod wpływem promieni słonecznych, co oznacza niższą odporność na infekcje górnych dróg oddechowych. Niedobór witaminy D zwiększa aż o 58 proc. ryzyko zachorowań. 

A co się dzieje, kiedy nas przewieje? 

Dotychczas naukowcy twierdzili, że wyziębienie nie ma wpływu na częstsze infekcje. Obecnie wskazuje się, że pewien związek między temperaturą a przeziębieniem może jednak istnieć. W roku 2015 zespół naukowy z Uniwersytetu Yale ogłosił wyniki badań wskazujące, że zimne powietrze wewnątrz nosa może powodować obniżenie odporności naszego organizmu, przyczyniając się do infekcji. Przy normalnej temperaturze ciała rinowirusy nie mnożą się tak łatwo jak w niższej, czyli 33–35°C. Jeśli powietrze wewnątrz nosa się ochładza, nasze mechanizmy obronne odpowiedzialne za blokowanie rozwoju wirusów, tzw. odpowiedź interferonowa, zostają upośledzone i nie są już tak wydajne. Chcąc uniknąć przeziębienia, powinniśmy więc chronić nie tylko głowę, stopy czy dłonie, ale zakrywać też nos, zwłaszcza jeśli pozostajemy dłużej na zewnątrz.

Wszechobecność wirusów nie znaczy, że nie możemy uniknąć przeziębienia. Wystarczy przestrzegać kilku prostych zasad: 

• ogranicz bliskie kontakty z przeziębionymi osobami;
• w miejscach publicznych nie dotykaj rękoma twarzy;
• często i dokładnie myj ręce mydłem;
• noś przy sobie środek odkażający do rąk na bazie alkoholu;
• unikaj forsownych treningów na dworze;
• unikaj zarówno przegrzania, jak i wychłodzenia organizmu (korzystaj w tym celu z bielizny termicznej);
• zadbaj o dłuższy sen, ponieważ brak snu obniża odporność.