Korzeń ashwagandhy. Gorzka siła spokoju

Ashwagandha (łac. withania somnifera), inaczej witania ospała, jest rośliną z rodziny psiankowatych, która w naturalnych warunkach rośnie w suchych rejonach Indii, Pakistanu, Sri Lanki i części Afryki. Lubi piaszczyste, niewilgotne gleby i umiarkowany, subtropikalny klimat. Jej uprawy udają się także na środkowym wybrzeżu Kalifornii, gdzie jest z powodzeniem sadzona w domowych ogródkach.

Moc tej niezwykłej rośliny opisuje w swojej książce „Smart Plants" (Mądre rośliny) Julie Morris. Opowiada tam o szerokim zastosowaniu medycznym witanii ospałej, tłumaczy, jak wpływa ona na ludzki mózg i jak można ją najlepiej wykorzystywać.

Ashwagandha nie bez przyczyny nazywana jest „królem ajurwedy". Odgrywa bowiem niebagatelną rolę w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej. Ten pochodzący z Indii system leczniczy wykorzystuje witanię ospałą w trzech podstawowych celach: wzmocnienia organizmu, poprawy sił witalnych oraz jako afrodyzjak. W kulturze zachodniej ashwagandhę uważa się, za jeden z silniejszych adaptogenów – roślinę o charakterze tonizującym, która zmniejsza skutki stresu, pozytywnie wpływa na kondycję psychiczną i mentalną. Adaptogeny stymulują ciało do powrotu do homeostazy, czyli naturalnej równowagi. Wzmacniają układ hormonalny, dając wsparcie tarczycy i nadnerczom poprzez regulację ich pracy. Dodatkowo ashwagandha ma dobroczynny wpływ na nasz układ nerwowy, potrafi go wyciszyć, zwiększając aktywność GABA – neuroprzekaźnika hamującego i wytłumiającego reakcję na bodźce stymulujące. Ponadto witania ospała pomaga uporać się z uczuciem wyczerpania i wypalenia oraz niwelować destrukcyjne skutki długotrwałego napięcia, w tym podwyższonego poziom kortyzolu i insuliny.

Według specjalistów od ajurwedy gorzki proszek, który uzyskuje się z korzeni witanii, jest bogaty w aktywne związki chemiczne, które korzystnie wpływają na różne aspekty procesów poznawczych i oddziałują na optymalizację aktywności serotoniny, dopaminy i noradrenaliny w mózgu. Może dlatego ashwagandha łagodzi lęki, poprawia sen oraz wspomaga dobry nastrój. Co ciekawe, jest także wykorzystywana jako środek wspomagający przy walce z uzależnieniami od substancji psychoaktywnych.

Wykazano także, że withania somnifera może być pomocna w leczeniu choroby Alzheimera. Obserwuje się jej wpływ na spowolnienie postępów choroby i ograniczenie obumierania komórek nerwowych. Jednak co najważniejsze, wstępne badania sugerują, że ashwagandha oddziałuje na neurogenezę, czyli zdolność wytwarzania nowych komórek w mózgu poprzez zwiększanie BDNF (neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego).

Jak ją stosować, biorąc pod uwagę, że jej smak może okazać się dla wielu przykry (ashva znaczy „koń", a gandha – „zapach")? Najlepiej dodawać ją do herbaty z miodem, który złagodzi gorzki smak. Należy pamiętać, że według ajurwedyjskich receptur ashwagandha powinna być spożywana z tłuszczem, na przykład masłem ghee (klarowanym) lub olejami roślinnymi, dla wzmocnienia jej właściwości. Dobrym pomysłem będzie także dodanie jej do kakao wymieszanego z tłustym mlekiem. Najlepiej też przyjmować witanię ospałą wieczorem, kiedy nie ciążą na nas obowiązki i możemy w pełni oddać się relaksacyjnemu działaniu specyfiku.

Witania ospała ma bardzo szerokie zastosowanie, nie wszystkie jej właściwości zostały jednak potwierdzone naukowo. Niemniej uważa się, że ma ona działanie: przeciwzapalne, moczopędne, przeciwbólowe, antydepresyjne, redukujące napięcie, stany lękowe i bezsenność, wyrównujące gospodarkę hormonalną, wzmacniające odporność, wspomagające pamięć oraz koncentrację.