Trądzik, przetłuszczające się włosy, wypadające rzęsy i brwi – to może być pasożyt zwany nużeńcem

Rzadko kiedy zdajemy sobie sprawę, że jesteśmy nosicielami nużeńca. Bardzo często bowiem jego obecność w naszym organizmie nie ma wpływu ani na zdrowie, ani samopoczucie. Jednak, gdy pasożyt ten zaczyna się namnażać, mogą się pojawić nieprzyjemne objawy przypisywane wielu innym dolegliwościom, takim jak zaburzenia hormonalne, alergia, infekcja czy spadek odporności.

Nużeniec kolonizuje ludzką skórę i powoduje chorobę zwaną nużycą lub demodekozą. Ten mikroskopijny pajęczak należy do rzędu roztoczy z rodzaju Desmodex. U człowieka występują dwa gatunki nużeńca: Demodex folliculorum i Demodex brevis. Nużeniec przypomina kształtem pospolitego robaka, ma wydłużoną część tylną, na której znajdują się cztery pary odnóży zakończone pazurkami. Mierzy 0,3–0,4 mm i jest barwy białej, kremowej lub żółtej. Bytuje głównie w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych ludzi (ale także zwierząt – jednak nie ma możliwości zarażenia się nużeńcem odzwierzęcym), żywi się sebum, limfą, osoczem krwi i komórkami nabłonka. Lubi środowisko wilgotne i ciepłe, w takich też warunkach składa jaja.

Nużyca (demodekoza) najczęściej występuje u osób z obniżoną odpornością. U wielu chorych nie daje żadnych objawów. Symptomem mogą być przebarwienia na skórze, wykwity rumieniowe z krostkami, łuszczący się naskórek. Dość często występują także stany zapalne mieszków włosowych oraz trądzik różowaty. Według naukowców prowadzących badania nad przyczynami problemów z cerą aż 40 proc. pacjentów z trądzikiem różowatym jest nosicielami nużeńca. Innymi uciążliwościami wynikającymi z tej choroby są zaczerwienienia powiek i spojówek, świąd, pieczenie i łzawienie oczu. Zdarza się także, że pojawiają się jęczmienie oraz gradówki. Czasem wypadają rzęsy oraz brwi, niejednokrotnie dochodzi do zapalenia brzegów powiek oraz zespołu suchego oka.

Ryzyko zachorowania na demodekozę wzrasta wraz z wiekiem. Szacunki pokazują, że w grupie wiekowej 19–40 lat pasożyt występuje u 40–50 proc. osób i u 80 proc. starszych.Nużyca rzadko dotyka dzieci, co wynika z niewielkiej aktywności gruczołów łojowych Zeissa oraz tarczkowych (powiekowych).

Pajęczak ten jest powszechnym pasożytem i łatwo się nim zarazić. Narażeni jesteśmy poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub przedmiotami, których używała (pościel, ręczniki, kosmetyki). Najczęściej do zarażenia dochodzi w salonach fryzjerskich i kosmetycznych oraz w drogeriach, kiedy używamy testerów kosmetyków.

Jak walczyć z nużycą?

W leczeniu nużycy skórnej i ocznej stosowane są różne preparaty, jak:

• maść siarkowa,
• olej kamforowy,
• olejek z drzewa herbacianego,
• krotamiton,
• metronidazol,
• iwermektyna,
• tlenek rtęci,
• inhibitory esterazy cholinowej,
• sulfacetamid,
• sterydy,
• antybiotyki,
• leki przeciwgrzybicze.

Podstawą jest jednak zachowanie higieny skóry, szczególnie przed snem – zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu. Przede wszystkim należy dokładnie usuwać makijaż, wycierać skórę twarzy jednorazowym ręcznikiem papierowym, często zmieniać odzież i pościel.

W celu wykrycia nużeńca pobiera się zeskrobinę ze zmian skórnych albo kilka rzęs lub brwi (w dniu badania nie można używać kosmetyków). Pobrana próbka jest wysyłana do pracowni mikrobiologicznej.