To nic przyjemnego. Czeka nas ważne spotkanie, egzamin, randka, wyjazd, a nasz organizm nagle odmawia współpracy i karze zamknąć się w toalecie. Problem ten dotyka milionów osób na całym świecie.
Co jest tego przyczyną? Jak radzić sobie z tego rodzaju dolegliwością? Czy można jej przeciwdziałać?
Nerwica żołądka to potoczne określenie zaburzenia pracy układu pokarmowego u osób impulsywnie i emocjonalnie reagujących na stresujące sytuacje, kłopoty czy nowe wyzwania. Nerwica żołądkowo-jelitowa bywa czasem określana również jako jelito spastyczne, zespół jelita nadwrażliwego lub zespół jelita drażliwego. Zaliczana jest do nerwic wegetatywnych, których źródło tkwi w problemach psychicznych, ale objawiających się dolegliwościami fizycznymi. Nerwica żołądka odzwierciedla zatem zależność pomiędzy psychiką człowieka a jego ciałem i ogólnym funkcjonowaniem. Problem ten można rozumieć jako reakcję ciała na problemy psychiczne i silny stres. Osoby cierpiące na nerwice wegetatywne (nerwica żołądka, nerwica serca) są przekonane, że ich ciało nie funkcjonuje prawidłowo. Z obawy o zdrowie wynikającej zarówno z doznań fizycznych, jak i niepokoju, co się z nimi właściwie dzieje, doświadczają uczucia lęku, przygnębienia, rozdrażnienia, kłopotów ze snem w nocy i z koncentracją w dzień. Somatyczne objawy nerwicy wegetatywnej są zróżnicowane: uczucie ściskania w gardle, suchość w ustach, częste oddawanie moczu, obfite poty, wrażenie wędrującego bólu. Dla nerwicy serca typowe są kołatanie i ucisk w klatce piersiowej. W przypadku nerwicy żołądka mamy do czynienia z uczuciem przelewania się w brzuchu, bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami, odbijaniem, dławieniem w gardle, biegunkami, nudnościami czy wymiotami. Nerwica żołądka nie ma więc podłoża organicznego. Wspomniane oznaki jej występowania nie są przyczyną, a skutkiem zaburzenia. Prawdziwe przyczyny mają podłoże emocjonalne.
W jaki sposób dochodzi do „uruchamiania" przykrych objawów nerwicy?
Ośrodki nerwowe znajdujące się w naszym przewodzie pokarmowym odbierają bodźce przez nerwy czuciowe i przekazują za pomocą neuronów do żołądka i jelit. Reakcje psychiczne na bodźce stresowe u różnych osób są jednak inne. Niektórzy dobrze radzą sobie ze stresem, inni niekoniecznie. Reakcje emocjonalne związane z przeżywanym stanem psychicznym i napięciem nerwowym mogą być źródłem chwilowych zmian w czynności narządów, na przykład dysfunkcji żołądka i jelit. Jeśli więc nie potrafimy się odstresować, jesteśmy lękliwi i impulsywni, żyjemy w ciągłym napięciu i pośpiechu, może to w rezultacie prowadzić do opisanych wyżej zaburzeń. Częstotliwość występowania i stopień nasilenia poszczególnych objawów nerwicy są zmienne. Dolegliwości fizyczne potrafią pojawiać się w sposób na tyle przewrotny, że choremu trudno jest powiązać ich przyczynę ze skutkiem. Biegunka, nudności czy bóle brzucha nie zawsze bowiem występują w bezpośrednim związku z sytuacją stresogenną. Niekiedy stan napięcia i objawy nerwicowe są od siebie na tyle odległe w czasie, że trudno skojarzyć jedno z drugim. Nerwica żołądka i jelit jest zatem dość podstępną i niekiedy trudną do zdiagnozowania chorobą.
Co zrobić, by się od niej uwolnić?
Skuteczność naszych wysiłków w tym przypadku zależy od prawidłowego rozpoznania źródeł problemu. W tym celu konieczna może okazać się wizyta u lekarza specjalisty. Pomoże on wykluczyć organiczne czynniki występujących objawów i postawi właściwą diagnozę. Jeśli okaże się, że za chorobę odpowiadają nerwy, należy znaleźć ich przyczynę i starać się je wyeliminować. Warto zacząć od przeanalizowania własnego stosunku do życia, stawianych sobie wymagań, trybu w jakim funkcjonujemy. Obawa przed utratą pracy czy trudnym sprawdzianem jest rzeczą naturalną. Nie oznacza to jednak, że lęk ma zdominować nasze życie. Podstawą leczenia nerwicy żołądka jest praca z psychiatrą i psychoterapeutą oraz uczenie się relaksacji, a także tego, jak zapanować nad swoimi emocjami i jak radzić sobie ze stresem. Szczególnie polecana jest joga, która pozwala na wyciszenie całego organizmu. Czasem pomagają muzykoterapia lub masaże. Uzupełnieniem tych działań jest zwykle farmakoterapia i stosowanie leków przeciwlękowych, które działają na zasadzie blokowania przewodzenia impulsów nerwowych, zmniejszając uczucie lęku, zdenerwowania, niepokoju i związanych z nimi dolegliwości. W leczeniu nerwicy żołądka stosuje się również leki uspokajające. Trzeba też nauczyć się inaczej niż dotychczas wykorzystywać czas wolny. Nie powinien on służyć wyłącznie nadrabianiu domowych i służbowych zaległości. Wypoczęty, zrelaksowany człowiek po prostu lepiej funkcjonuje. A jego układ pokarmowy łatwiej radzi sobie z trawieniem i sytuacjami emocjonalnego napięcia.
W leczeniu nerwicy żołądka dużą rolę odgrywa dieta, zwłaszcza w przypadku osób, które cierpią na wymioty i biegunki
Jeśli przeżywamy trudny okres, warto przejść na jakiś czas na dietę lekkostrawną. Nie przejadać się i ograniczyć ilość mocnej herbaty i kawy. Lepiej też unikać potraw smażonych i tłustych. W przypadku występowania biegunek, powinno się spożywać produkty zapierające: pszenne lub pszenno-żytnie pieczywo, ryż, kakao, banany, kleiki ryżowe. Natomiast przy zaparciach należy zadbać o odpowiednią ilość płynów i błonnika pokarmowego. Ważne jest również, by dostarczać do organizmu odpowiednią ilość składników odżywczych. To sprawi, że żołądek będzie spokojniejszy i bez trudu poradzi sobie z codziennymi obowiązkami.