Zaburzenia rozwoju mowy to poważny problem zarówno dla dzieci, jak i rodziców. Trudności z opanowaniem tej umiejętności bardzo często mają wpływ na rozwój społeczny malucha, ponieważ wywołują negatywne emocje. Już kilkulatek, który czuje, że odstaje od grupy rówieśniczej, zaczyna zmagać się z poczuciem niskiej wartości, a to utrudnia mu nawiązywanie kontaktów i budowanie więzi z innymi dziećmi. Bywa, że deficyty w sferze mowy skazują dziecko na wykluczenie z grupy rówieśniczej, a co za tym idzie tworzenie się negatywnego obrazu siebie i wycofywania z kontaktów międzyludzkich. Wczesna pomoc logopedyczna to nie tylko nauka prawidłowego mówienia, ale także szansa na dobrą samoocenę malucha.
Według Leona Kaczmarka proces nabywania mowy składa się z kilku etapów. Pierwszy to okres melodii, potem następuje faza: wyrazu, zdania i mowy dziecięcej.
Przedstawiamy kilka najczęstszych zaburzeń, które powinny zaniepokoić rodziców i zachęcić do wizyty u logopedy.
Słuch fonemowy
Kiedy dziecko idzie do szkoły i ma problemy z czytaniem oraz pisaniem może być to problem natury logopedycznej. Zaburzenie słuchu fonemowego, czyli nieumiejętność odróżnienia głosek, które podobnie brzmią (na przykład: [p]/[b], [t]/[d], [k]/[g], [s]/[ś]) sprawia, że dziecko ma trudności z prawidłowym zapisem wyrazów. Nie znaczy to, że uczeń ma problemy ze słuchem jako takim, tylko kłopot z różnicowaniem dźwięków mowy.
Zaburzenia centralnego przetwarzania słuchowego
Kiedy ośrodkowy układ nerwowy zawodzi, pojawiają się tak zwane zaburzenia centralnego przetwarzania słuchowego. Dzieci mają wtedy trudności ze zrozumieniem zdań złożonych i często zapamiętują z nich tylko fragmenty. Nie potrafią zatem wykonać poleceń nauczyciela, bo ich nie rozumieją. Wtedy często pojawiają się problemy z nauką.
Zaburzenia struktury sylabowej
Zaburzenia struktury sylabowej, inaczej zaburzenia syntagmatyczne języka, to problem z utrzymaniem prawidłowej kolejności sylab w wyrazie lub też pomijanie niektórych z nich. Deficyt tej natury ma także niestety odzwierciedlenie w pisowni.
Niepłynność mowy
Niepłynność mowy dotyczy dzieci między 6 a 7 rokiem życia, u starszych uczniów mówimy już o jąkaniu. Niepłynność mowy może objawiać się powtarzaniem, przeciąganiem, blokami głosek, rewizjami, czyli poprawkami, i embolofrazjami, czyli rozpoczynaniem wypowiedzi od samogłoski [a] lub innego dźwięku.
Kiedy zapisać dziecko do logopedy?
Jak najwcześniej! Jednak jeśli nasza pociecha jest pięcio-, sześciolatkiem, który wciąż ma problemy z zapamiętywaniem poleceń, nauką piosenek, różnicowaniem słuchowym głosek czy wyrazów o podobnym brzmieniu i ich artykulacją, to jest to ostatni moment, aby zapisać się do specjalisty.
Przygotowanie dziecka do nauki w szkole to nie tylko zakup kolorowych zeszytów, ale przede wszystkim zadbanie o dostateczny poziom rozwoju językowego, który umożliwi sprostanie wymaganiom edukacyjnym.