Choroby nerek dotyczą aż 4 mln Polaków, ale większość z nich jest zupełnie nieświadoma źródła swoich dolegliwości. Schorzenia nerek nie dają objawów bólowych, często więc zdarza się, że problem wykrywany jest przypadkowo przy okazji diagnozowania nadciśnienia tętniczego, problemów naczyniowo-sercowych, przewlekłych infekcji czy nowotworu.
Prosta profilaktyka
Podstawą dbania o zdrowie nerek jest odpowiednie nawodnienie, regularne picie wody i innych napojów. Należy także raz na jakiś czas wykonać badanie moczu oraz krwi z oznaczeniem stężenia kreatyniny. Jeśli ktoś jest obciążony genetycznie – to znaczy w jego rodzinie występowały przypadki chorób nerek, nadciśnienie bądź cukrzyca – powinien takie testy przeprowadzać raz w roku. Kolejną grupą ryzyka są ludzie urodzeni jako wcześniaki, oni także powinni się regularnie poddawać badaniom.
Jak działają nerki
Nasz organizm pobiera z pożywienia niezbędne składniki odżywcze, które są transportowane przez krew. Do krwi trafiają także różne zbędne i szkodliwe substancje, które dostają się do naszego organizmu lub powstają w nim jako produkty uboczne różnych procesów. Nerki filtrują krew, aby zatrzymać w ciele to, co jest nam potrzebne – elektrolity, glukozę, aminokwasy i witaminy – oraz spowodować wydalenie z moczem tego, co jest szkodliwe bądź niepotrzebne. Nerki filtrują około 100 ml krwi na minutę, z czego 99 ml jest zatrzymywanych, natomiast 1 ml zostaje wydalony w postaci moczu. Oznacza to, że w ciągu doby nerki produkują w przybliżeniu 1,5 litra moczu.
Proces filtrowania krwi i produkcji moczu wymaga stałej obecności wody. Jeśli dochodzi do odwodnienia, nerki są bardziej obciążone. W sytuacji kryzysowej nerki starają się dalej wykonywać swoje zadanie, ale zmniejszają produkcję moczu. Mocz ten zawiera wtedy większe stężenia szkodliwych substancji, co powoduje, że może być toksyczny dla nerek i powodować ich uszkodzenie. Taka sytuacja jest groźna dla zdrowia, a szkody mogą postępować w ekspresowym tempie – może dojść do ostrej niewydolności nerek i uszkodzenia cewek nerkowych. Zniszczeń nie da się naprawić, nerki nigdy nie wracają do pełnej funkcjonalności, a w skrajnych przypadkach trzeba posiłkować się tak zwaną sztuczną nerką.
Aby zapewnić prawidłową pracę organizmu, dorosły człowiek powinien przyjmować aż 5 litrów płynów na dobę, wliczając w to oczywiście wodę z pokarmów. Jeśli uda nam się regularnie pić 3 litry wody dziennie, możemy być spokojni o poziom nawodnienia. Należy szczególnie zwrócić uwagę na uzupełnienie płynów po nocy, podczas której możemy stracić do 1 litra wody. Odwodnienie jest szczególnie niebezpieczne w przypadku dzieci i osób starszych, bo może prowadzić do bardzo poważnego stanu wymagającego hospitalizacji.
Co pić?
Przede wszystkim wodę. Dobre jest także mleko, zawiera koło 80 proc. wody i utrzymuje nawodnienie na dłużej.
Unikajmyzastępowania wody sokami, bo dostarczają one dużo cukru. Bardzo słodkie napoje zaburzają równowagę wodno-elektrolitową w organizmie, dlatego jeśli już po nie sięgamy, rozcieńczajmy je dużą ilością wody.
Kawa nie jest wrogiem nerek, możemy ją spożywać z rozsądnych ilościach. Jednak jeśli po filiżance małej czarnej odczuwamy parcie na pęcherz, oznacza to, że wywołuje ona w naszym organizmie odwodnienie. Jest to tak zwany efekt diuretyczny, który w przypadku prawidłowego poziomu płynów w organizmie jest niegroźny. Podobnie działa piwo, które zresztą powszechnie jest uważane za moczopędne. Postawmy zatem obok kufla piwa czy filiżanki espresso dużą butelkę wody.
Pamiętajmy, że wodę należy pić małymi łykami!