W kontekście pandemii Covid-19 wywołanej przez koronawirusa SARS-CoV-2 jednym z kluczowych staje się pytanie o to, jak możemy wzmocnić nasz układ odpornościowy. Co możemy zrobić, by uchronić się przed szkodliwymi wirusami?
SARS-CoV-2 przenosi się w powietrzu drogą kropelkową – podczas kaszlu, rozmowy, kichania lub poprzez bezpośredni kontakt
Poza tym wirus może osiadać na przedmiotach i powierzchniach wokół osoby zakażonej. Wówczas inne osoby mogą się zarazić, dotykając tych przedmiotów lub powierzchni, a następnie dotykając oczu, nosa lub ust. Z badań naukowców z Princeton University i University of California w Los Angeles wynika, że zdolny do zakażania koronawirus może być obecny także w powietrzu. W ramach eksperymentu stwierdzono, że rozpylony w formie aerozolu wirus, może utrzymywać się w zamkniętym pomieszczeniu w stanie zdolnym do zakażania nawet przez 3 godziny. Istnieją przesłanki sugerujące, że koronawirus SARS-CoV-2 może być obecny także w kale, a co za tym idzie, nie można wykluczyć ryzyka przenoszenia go drogą fekalną i oralną. Jak wiemy na Covid-19 czy grypę może zachorować każdy, szczególnie narażone są jednak osoby starsze i osoby z osłabioną odpornością.
Prostymi i dobrymi środkami zapobiegawczymi oprócz mycia rąk i unikania zatłoczonych miejsc, są zdrowa dieta i budowanie silniejszego układu odpornościowego
Dzięki niemu nasz organizm potrafi zwalczać różnego rodzaju infekcje. Jeśli jest silny, możemy skuteczniej bronić się przed atakiem drobnoustrojów chorobotwórczych. Ale czym właściwie jest odporność? Najogólniej mówiąc, odporność to zdolność organizmu do obrony przed negatywnym wpływem patogenów w postaci wirusów, grzybów czy bakterii przedostających się do wnętrza naszego organizmu. Układ odpornościowy tworzą śledziona, grasica, szpik kostny, fragmenty jelit, w których zmagazynowane jest 90 proc. białych krwinek gotowych do podjęcia walki z patogenami (pozostałe 10 proc. krąży w krwiobiegu). Istnieje wiele rodzajów białych krwinek, z których szczególnie ważną rolę w walce z wirusami odgrywają limfocyty B dojrzewające w szpiku kostnym. Wytwarzają one białka zwane przeciwciałami, które wiążą się z określonym fragmentem intruza – antygenem. Po rozpoznaniu tego fragmentu limfocyt B zaczyna produkować specyficzne przeciwciała, które wiążąc się z intruzem, znakują go, by naprowadzić na cel inne komórki układu odpornościowego. W ten sposób nasz organizm niszczy bakterie i wirusy, które go zaatakowały.
Jednakże, aby nasz układ odpornościowy mógł sprawnie działać, trzeba mu stworzyć sprzyjające warunki do działania, a te zapewnia m.in. dobra ogólna kondycja organizmu. Co ją osłabia? Przede wszystkim czynniki związane ze stylem życia, które mogą znacząco obniżyć odporność, na przykład zła dieta (m.in. niedożywienie, awitaminoza, otyłość), przewlekły niedobór snu, brak ruchu, nadmierne i długotrwałe spożycie alkoholu, palenie papierosów, przyjmowanie narkotyków.
Co możemy zrobić, by naszą dporność wzmocnić?
To dość proste. Musimy upewnić się, że dostarczamy układowi odpornościowemu niezbędnych składników odżywczych, przestrzegając diety prozdrowotnej i stosując odpowiednią suplementację odżywczą. Niedobór praktycznie każdego pojedynczego składnika odżywczego może znacznie osłabić naszą odporność. Trzeba jednak zaznaczyć, że kluczem do zwiększenia odporności jest zdrowy styl życia, a szczególnie zdrowy, zbilansowany sposób żywienia. Zaniedbań na tym polu nie da się szybko zlikwidować, łykając suplementy czy sięgając po produkty homeopatyczne. Odporności służy dieta oparta na produktach roślinnych, a zwłaszcza kwaśnych owocach, świeżych warzywach, wszelkiego rodzaju kiszonkach i innych produktach fermentowanych. Oznacza to, że poza dostarczeniem organizmowi niezbędnych substancji budulcowych, energetycznych, witamin i mikroelementów, musimy zadbać także o spożywanie produktów i składników probiotycznych (takich jak jogurty) i prebiotycznych (np. cykorię, szparagi) wzmacniających florę bakteryjną w naszych jelitach, od której zależy zdolność organizmu do obrony przed szkodliwymi drobnoustrojami. Bez przyjaznej, żywej kultury bakterii jelitowych nie jesteśmy w stanie zdrowo funkcjonować. Jak wykazały liczne badania naukowe bakterie probiotyczne Lactobacillus acidophilus powstrzymują rozwój chorobotwórczych drobnoustrojów głównie poprzez wytworzenie kwaśnego środowiska i produkcję związków o działaniu antybiotycznym. Posiadają one szczególnie korzystny wpływ na układ pokarmowy i proces trawienia, oczyszczają przewód pokarmowy i jelita z toksyn oraz ubocznych produktów przemiany materii. Utrzymują w dobrej formie układ immunologiczny poprzez wzmaganie aktywności komórek odpornościowych oraz nasilają produkcję przeciwciał.
Lekarze wskazują także na konieczność picia odpowiedniej ilości wody
Przeciętne zapotrzebowanie w przypadku zdrowej dorosłej osoby wynosi 2–2,5 litra na dobę. Systematyczne uzupełnianie płynów ma bardzo duże znaczenie dla zachowania dobrej kondycji, zwłaszcza w przypadku seniorów, którzy są szczególnie narażeni na odwodnienie i jego groźne skutki
Z punktu widzenia układu odpornościowego szczególnie istotna jest odpowiednia suplementacja witaminy D3
Wspomagając działanie układu odpornościowego, witamina D3 pomaga zapobiegać rozwojowi infekcji, takich jak przeziębienia, grypa czy gruźlica, a także zwalczać już występujące objawy tego typu chorób. Wiadomo, że niski poziom tej witaminy jest związany z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, astma, osteoporoza czy różne rodzaje nowotworów. Jej niedobór może przyczynić się do rozwoju wielu chorób, w tym chorób serca, udaru mózgu, wysokiego ciśnienia krwi, chorób autoimmunologicznych, cukrzycy, depresji i wielu innych. By tego uniknąć, powinniśmy przyjmować od 2000 do 5000 IU witaminy D3 dziennie. W przypadku osób dorosłych najlepiej w połączeniu z 100 mcg K2-MK7.
W sezonie nasilonych infekcji, kiedy praktycznie przez cały czas jesteśmy narażeni na kontakt z chorymi, warto w ramach profilaktyki sięgać po naturalne produkty spożywcze bogate w witaminę C i wykazujące działanie przeciwdrobnoustrojowe, takie jak: czosnek, cebula, czarny bez, imbir, kurkuma. Trzeba jednak zaznaczyć, że nie istnieje żaden pojedynczy naturalny produkt zapewniający nam odporność. Odporność to niezwykle skomplikowany układ, na który oddziałuje także wiele rozmaitych czynników pozostających poza naszą kontrolą, takich jak na przykład zanieczyszczenie środowiska.
Z badań wynika, że mieszkańcy miast o wysokim stopniu skażenia powietrza, czyli smogu, częściej borykają się z infekcjami układu oddechowego. Dlaczego? Dzieje się tak, ponieważ toksyczne składniki smogu uszkadzają śluzówkę układu oddechowego, osłabiając tym samym naszą odporność.
Nie bez znaczenia jest zdrowa dieta, czyli bogata w warzywa i owoce, która jest w stanie dostarczyć nam dużej ilości naturalnych antyoksydantów, czyli przeciwutleniaczy
Są one istotne, gdyż pomagają zwalczać w organizmie tzw. wolne rodniki, które upośledzają działanie układu odpornościowego. Choć może się to wydać dziwne, należy podkreślić, że na odporność niekorzystnie wpływa także nadmierna ilość cukru w diecie oraz wysokie spożycie tzw. tłuszczów trans, których najwięcej znajduje się w wysokoprzetworzonej żywności, słodyczach oraz produktach typu fast food.
W kontekście jesiennych zachorowań na grypę i prawdopodobnego powrotu wirusa SARS-CoV-2 warto pomyśleć o dodatkowych szczepieniach ochronnych przeciwko grypie
Naukowcy przypominają, że wirus grypy, przedostając się do naszego układu oddechowego, powoduje uszkodzenie nabłonka dróg oddechowych, a tym samym otwiera drogę innym patogenom, czyli wirusom czy bakteriom. Co za tym idzie, na skutek działania wirusa SARS-CoV-2 nasza podatność na zachorowanie na grupę zwiększa się. Immunolodzy zalecają też profilaktyczne szczepienie przeciwko zapaleniu płuc wywoływanemu przez pneumokoki. Warto podkreślić, że w przypadku szczepień maksymalna ochrona przed danym patogenem przychodzi dopiero po jakimś czasie, w przypadku grypy po 4 tygodniach od zaszczepienia. Powyższe uwagi dotyczą nas wszystkich, ale przede wszystkim seniorów, którzy z racji wieku, częstych chorób o przewlekłym charakterze, są grupą najbardziej narażoną na ciężki przebieg zakażenia nowym koronawirusem. Ale nie tylko oni. W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się osoby o obniżonej odporności, cierpiące na niekontrolowaną cukrzycę, nowotwory, zaawansowaną niewydolność krążenia, ciężkie choroby płuc, wątroby lub nerek. Dotyczy to również osób przyjmujących leki immunosupresyjne (np. biorcy przeszczepów, osoby z chorobami autoimmunologicznymi). Specjaliści wskazują także na osoby niedożywione na przykład z powodu zaburzeń wchłaniania, anoreksji lub stosowania restrykcyjnych diet eliminacyjnych, jak również wszystkich tych, którzy przebyli poważne zabiegi operacyjne.
Jednak dla wszystkich bez wyjątku, nie tylko dla osób z wymienionych grup, nadszedł najwyższy czas na wprowadzenie prozdrowotnych zmian w swoim życiu, lepsze dbanie o higienę i jak najszersze praktykowanie zdrowego stylu życia, który wzmacnia pracę naszego układu odpornościowego
Aby cieszyć się dobrym samopoczuciem i zapobiec rozwojowi wielu groźnych chorób, przede wszystkim musimy zadbać o odpowiednio zbilansowaną dietę, codzienną aktywność fizyczną, higienę osobistą oraz zdrowy sen. Unikajmy rafinowanych cukrów i upewnijmy się, że dostarczamy naszemu organizmowi dużo wysokiej jakości białka i niezbędnych kwasów tłuszczowych. Unikajmy toksyn, wysypiajmy się odpowiednio. Myjmy ręce. To wszystko ma istotne znaczenie w zapewnianiu ogólnego wsparcia i poprawy odporności organizmu. Wzmocnienie funkcjonowania układu odpornościowego nie tylko zwiększa odporność na przeziębienia, grypę i inne infekcje, ale może również pomóc chronić się przed chorobami przewlekłymi.
